De articulatie van de mystieke omvorming in Die geestelike Brulocht van Jan van Ruusbroec

Samenvatting

'Hij schreef in Brabants Diets. Precieze waarnemingen, verheven gedachten, panorama's van het geestelijk leven, subtiele onderscheidingen, gloedvolle betogen: plankje voor plankje werden ze door Van Ruusbroec in een dun laagje was gegrift, om daarna door een andere hand op papier te worden overgenomen.' Zo opent Loet Swart zijn monumentale studie over Die geestelike brulocht van de middeleeuwer Jan van Ruusbroec. Eerst treft de lezer een overzicht aan van het onderzoek dat de afgelopen honderd jaar is verricht naar de 'vader van de Nederlandse mystiek' en zijn werken. Helder beschrijft Swart op welke diverse terreinen de Ruusbroecstudie zich heeft begeven en welke vraagstukken ze heeft trachten op te lossen. Dan wijdt hij zich aan een commentaar op Ruusbroecs hoofdwerk, ... dat hij paragraaf voor paragraaf naloopt. Die geestelike brulocht beschrijft de mystieke omvorming in zijn totaliteit, vanaf het morele en godsdienstige leven, dat voor alle gelovigen geldt, tot de hoogste mystieke uitbloei waaraan slechts luttele stervelingen toekomen. Niet alleen geeft Swart een voorbeeldige interpretatie waarin de kracht en de schoonheid van de Brulocht tot hun recht komen, hij ontwikkelt ook een methode die het onderzoek naar betogende teksten vooruit helpt. Ten slotte besteedt hij met behulp van de verteltheorie aandacht aan de vormen en structuren van het geschrift, met het oog op hun mystagogische functie. Niet eerder werd een mystieke tekst van deze omvang zo zorgvuldig geanalyseerd. Die geestelike brulocht toont zich eens te meer een magnum opus uit de middeleeuwse literatuur, met een allure die van en voor alle tijden is. De hedendaagse lezer vindt in Ruusbroec een wijze, gedreven en kundige leraar, een betrouwbare gids in het labyrint van het geestelijk leven - een auteur van het allergrootste formaat, die gloedvol een weg uitzet. Loet Swart (1950) studeerde theologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, met als afstudeerrichting spiritualiteit. Hij is actief in het theologisch vormingswerk, geeft inleidingen en retraites rond mystieke teksten en is redactiesecretaris en eindredacteur van Speling.